نظام مقدس جمهوری اسلامی، طلیعه عصری نو از عدالت، پیشرفت و تعالی در همه عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی است که در بسیاری از حوزه‌ها، رویکردی ممتاز و متمایز از بینش‌های نظام سلطه، در سطح جهانی ارائه نموده است. موضوع «خانواده» یکی از موضوعاتی است که تصویر ارائه‌شده از آن در نظام اسلامی، تصویری متعالی، الهام‌بخش و راهگشا برای بسیاری از مشکلات کشور در سطح جهانی است. با این وجود و علی‌رغم تلاش‌ها و دستاوردها، وضعیت کنونی نهاد خانواده در جامعه ایران با وضعیت شایسته نظام جمهوری اسلامی فاصله زیادی دارد و خانواده امروز گرفتار مسائل پیچیده و متعدد است. حل این مسائل، نیازمند تلاشی آگاهانه در راستای تبیین و نهادینه‌سازی ارزش‌های اسلامی در حوزه خانواده در قالب راهبردها و برنامه‌های اجرایی دقیق و متقن و مجاهدت و ثبات قدم درراه اجرای این راهبردها است؛ و البته بسیار روشن است که این مجاهدت و ثبات قدم بدون در نظر گرفتن نقش مردم راهگشا نخواهد بود؛ چراکه "کارهای عمومی و اجتماعی که ارتباط به بدنه کشور پیدا می‌کند، باید مردم در آن سهیم بشوند و دخیل بشوند. ]و[ اگر چنانچه جنبه مردمی آن قطع بشود، باز این کار به نتیجه نهایی نخواهد رسید ... این‌جاست که مسئولین باید زمینه‌ها را، مدل‌ها را، فرمول‌های عملی و قابل‌فهم عموم را، فرمول‌های اعتمادبخش را برای مشارکت مردم فراهم کنند" (مقام معظم رهبری؛ 20/07/1390).
بنیاد ملی خانواده با درک این ضرورت و در راستای عمل به رهنمودهای مقام معظم رهبری تلاش نموده است؛ سازوکار شفاف حضور و نقش‌آفرینی مؤثر مردم در عرصه خانواده را فراهم نماید. «کنگره ملی خانواده» بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر بنیاد ملی خانواده به منظور ایجاد شبکه فعالین خانواده در سراسر کشور و ارتقای ظرفیت‌های مادی و معنوی این فعالین است.
بدون شک رویداد سالیانه گردهمایی فعالان حوزه خانواده در سراسر کشور فرصتی بی‌نظیر به منظور استفاده از تجربیات، الگوها و ایده‌های برتر، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های موجود بالفعل و بالقوه در حوزه خانواده در سطوح استانی و ملی است. بدین ترتیب دبیرخانه کنگره ملی خانواده از تمامی فعالین مردمی در حوزه خانواده از سراسر کشور دعوت می‌نماید تا با حضور فعال خود در این رویداد و ارائه تجربیات عملی و یافته‌های علمی خود؛ زمینه‌های لازم جهت کاهش و کنترل آسیب‌ها و مسائل خانواده ایرانی را فراهم سازند.